Οι μύλοι του Καϊμακλίου

ΟΙ ΜΥΛΟΙ ΤΟΥ ΚΑΪΜΑΚΛΙΟΥ

Οι μύλοι δεν μπορούσαν να λείψουν από το Καιμακλί αφού ο κάμπος της κοινότητας ήταν ένας από τους μεγάλους σιτοβολώνες της Μεσαορίας. Στο Καϊμακλί λοιπόν λειτουργούσαν δύο μύλοι της Αθηνάς, κοντά στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας και του Καπάταη, στο κέντρο της κοινότητας. Η Αθηνά και ο σύζυγός της Μηνάς κατάγονταν από τη Μικρά Ασία και ήρθαν στην Κύπρο μετά τη μικρασιατική καταστροφή.

Οι γεωργοί τότε μετέφεραν τα σιτηρά τους για άλεσμα στους μύλους με τα γαϊδούρια στην αρχή και αργότερα χρησιμοποιούσαν με τα τρακτέρ ή με φορτηγά  αυτοκίνητα. Από το σιτάρι έπαιρναν όσο αλεύρι θα χρειάζονταν για δική τους κατανάλωση, για τα ψωμιά τους και για άλλη οικιακή χρήση -γλυκά, μαγείρεμα, ζυμάρι για μακαρόνια κλπ- και το υπόλοιπο το πουλούσαν στο μυλωνά ο οποίος στη συνέχεια το μεταπωλούσε με το ανάλογο κέρδος. Εκτός από το αλεύρι έπαιρναν και τα πίτουρα που τα χρησιμοποιούσαν ως τροφή για τα ζώα, με ανάμειξη με άλλες τροφές και για τις κότες που είχαν στις αυλές τους για το κρέας τους αλλά και για τα αβγά τους.

Στο μύλο οι γεωργοί μετέφεραν και άλλα δημητριακά, όπως κριθάρι, βίκο, «ρόβι» κ.ά. όχι για άλεσμα αλλά για «σπάσιμο». Έφτιαχναν τη «σπαστή» τροφή για τα ζώα γιατί τα ζώα, αν δεν ήταν «σπαστά» τα δημητριακά, θα τα απέβαλλαν ολόκληρα χωρίς το στομάχι τους να απορροφήσει τις θρεπτικές τους ουσίες.

Τη μεταπώληση των σιτηρών και των αλεύρων αρχικά αναλάμβαναν οι μύλοι παίρνοντας φυσικά και το δικό τους κέρδος από αυτή την εμπορία. Στη συνέχεια το συνεργατικό κίνημα μπήκε στο «παιγνίδι» της εμπορίας. Έτσι στο Καϊμακλί, στο Βόρειο Πόλο, απέναντι από το σιδηροδρομικό σταθμό λειτούργησαν αποθήκες για συλλογή των σιτηρών από τους γεωργούς και την εμπορία τους. Εκεί μετέφεραν πρώτα τα σιτηρά σε σακούλες, όμως για αξιοποίηση του αποθηκευτικού χώρου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα σιτηρά στοιβάζονταν σε μεγάλους σωρούς «χύμα». Οι χαμάληδες (αχθοφόροι) μετέφεραν στους ώμους τους τις γεμάτες σακούλες και ανέβαιναν ψηλά στη σωρό όπου άδειαζαν το σιτάρι και κατέβαιναν με την άδεια σακούλα. Ανέβαιναν με τη βοήθεια μιας σανίδας (ενός πόντου) στην οποία υπήρχαν άλλα μικρά σανίδια εν είδη σκαλιών και κατέβαιναν με τη βοήθεια μιας δεύτερης, παρόμοιας σανίδας. Με τον τρόπο αυτό άλλοι ανέβαιναν και άλλοι κατέβαιναν συνέχεια δημιουργώντας μια αλυσίδα, ένα κύκλο, που έτσι αύξανε την παραγωγικότητα. Στη συνέχεια ήρθαν τα μηχανήματα που με την απορρόφηση με αέρα το ξεφόρτωμα γινόταν απευθείας από τα φορτηγά που τα είχαν γεμίσει κατά το θερισμό με «κομπάιν».

Οι αποθήκες αυτές υπάρχουν ακόμη εκεί που λειτουργούσαν, έχουν όμως μετατραπεί σε υπεραγορά αφού πλέον έχουν ανεγερθεί τα «σιλό» στην περιοχή του ΣΟΠΑΖ στο Καϊμακλί.

Σήμερα σώζεται ο μύλος της Αθηνάς ο οποίος έχει αναπαλαιωθεί από το Δήμο Λευκωσίας με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί μέρος της παράδοσης της πατρίδας μας. Το μύλο επισκέπτονται και πολλά σχολεία για να γνωρίσουν τα παιδιά την ιστορία της γεωργίας του τόπου μας, αλλά και αρκετοί τουρίστες.

Κ.Α.Χ.

12.7.2014

(Βασισμένο σε πληροφορίες από τον ξάδελφο μου Φάνο)