Φωτογραφία γάμου

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΓΑΜΟΥ

Θυμάμαι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία από το γάμο των γονιών μου κρεμασμένη στον τοίχο του υπνοδωματίου δίπλα από μια στεφανοθήκη. Εκεί ήταν φυλαγμένα τα στέφανα του γάμου τους. Θυμάμαι επίσης φωτογραφίες γάμου από τους γάμους θείων. Στεφανοθήκες υπήρχαν σε διάφορα σχήματα, όπως τετράγωνες, στρογγυλές, εξάγωνες και σε σχήμα καρδιάς.

Χτες το απόγευμα την ώρα που ο ήλιος πήγαινε να δύσει καθώς περπατούσα στη μαρίνα Ζυγίου πρόσεξα κάποιο να κυλά μια βαλίτσα και να σταματά σε ένα σημείο. Από τη βαλίτσα έβγαλε ένα τρίποδα και άλλα σύνεργα, φωτογραφικές μηχανές και άλλα. Πίσω του ακολουθούσε ένα ζευγάρι. Ο νεαρός με μαύρο κοστούμι και το κορίτσι με άσπρο νυφικό φόρεμα. Ο φωτογράφος έστησε το ζευγάρι και άρχισε τη σκηνοθεσία και τη φωτογράφιση. Πρώτα η νύφη στα αριστερά, μετά στα δεξιά, ύστερα με το χέρι στον ώμο, ακολούθως να κοιτάζονται στα μάτια, τα μαλλιά πίσω, τα μαλλιά στον ώμο κλπ, κλπ. Στη συνέχεια ο γαμπρός σήκωσε τη νύφη στα χέρια και έκανε κύκλους και ο φωτογράφος τραβούσε φωτογραφίες και να βροχή τα φλάς.

Αφού έβγαλαν εκεί καμιά πενηνταριά φωτογραφίες πήγαν δίπλα από τη μαρίνα, στον μικρό κόλπο με την αμμουδιά και συνέχισαν τη φωτογράφιση

Το ύφος του γαμπρού ήταν ψυχρό και αδιάφορο λες και ήταν νυμφευμένος πενήντα χρόνια και βάλε, εκτελούσε όμως τις οδηγίες του φωτογράφου με ακρίβεια. Η νύφη ήταν λιγάκι «ατακτούλα» και σκορπούσε συνέχεια χαμόγελα.

Σε λίγο κατέφθασε ένα άλλο ζευγάρι με άλλο φωτογράφο για φωτογράφιση. Από τότε που κατασκευάστηκε η μαρίνα στο Ζύγι έγινε σημείο φωτογράφισης μελλονύμφων, όπως ήταν (ή είναι ακόμη;) ο δημοτικός κήπος Λευκωσίας.

Βλέποντας τα ζευγάρια λυπήθηκα τα νυφικά φορέματα! Στο κάτω τους μέρος ήταν κατάμαυρα από την επαφή με το πλακόστρωτο της μαρίνας το οποίο φρόντισαν να στολίσουν με παλιά μηχανέλαια οι ψαράδες.

Διερωτώμαι επίσης γιατί τόσες πολλές φωτογραφίες; Θα μου πείτε μια φορά παντρεύεται κάποιος! Μια φορά; Μια τουλάχιστο βγάζει φωτογραφίες! Την επόμενη ή τις επόμενες μπορεί ναι μπορεί και όχι!

Κ.Α.Χ.

31.10.2015

Από το στρατό

ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟ

Ήμουνα «γραφιάς» εκείνη την περίοδο στο γραφείο του Διοικητή του τάγματος, ενός Ελλαδίτη ταγματάρχη. Έδρα του τάγματος ήταν το παλιό τρελάδικο απέναντι από το Ξενοδοχείο ΧΙΛΤΟΝ.

Κάθε πρωί περίμενα το διοικητή μπροστά από το διοικητήριο όπου τον μετέφερε ένα στρατιωτικό όχημα. Κατέβαινε από το όχημα, τον χαιρετούσα στρατιωτικά και μου έδινε ένα μαύρο χαρτοφύλακα και μου έλεγε:

-         Στο γραφείο μου με προσοχή!

Εκείνος συνέχιζε συνήθως για επιθεώρηση του τάγματος και εγώ πράγματι με προσοχή μετέφερα το χαρτοφύλακα στο γραφείο του. Κάθε φορά διερωτόμουνα τι απόρρητα έγγραφα θα πρέπει να περιέχει αυτός ο μαύρος χαρτοφύλακας ή ποιους κωδικούς για κινήσεις σε περίπτωση πολέμου κλπ, κλπ και πολλές φορές ένιωθα περηφάνια που τον κρατούσα στα χέρια μου! Μια μέρα δεν άντεξα στον πειρασμό. Βεβαιώθηκα ότι ο διοικητής βρισκόταν μακριά και τον άνοιξα. Δεν ήταν κλειδωμένος και προς μεγάλη μου έκπληξη ανακάλυψα πως ήταν άδειος και περιείχε μόνο ένα … μήλο! Το μήλο που έτρωγε ο διοικητής κάθε μέρα στις δέκα η ώρα το πρωί!

                                                                  ***

Ήμασταν όλοι παραταγμένοι στο γήπεδο του στρατοπέδου για αναφορά και επιθεώρηση από το διοικητή μας. Το γήπεδο το πατούσαν καθημερινά μερικές εκατοντάδες πόδια και όπως ήταν καλοκαίρι η σκόνη έμοιαζε με αλεύρι και τα άρβυλά μας βυθίζονταν στη σκόνη μέχρι τα ράμματα.

Ο διοικητής έχοντας δίπλα του ένα δόκιμο ανθυπολοχαγό περνούσε από μπροστά μας για επιθεώρηση. Μας είπαν πως όταν σταματήσει μπροστά σε κάποιον αυτός πρέπει να χαιρετήσει και με δυνατή φωνή να πει «στρατιώτης τάδε, τάδε, του δείνα και της δείνα, διατάξτε!» (Ποτέ μου δεν κατάλαβα γιατί όλοι οι στρατιωτικοί είναι βαρήκοοι και πρέπει όταν τους μιλούν οι στρατιώτες πρέπει να ξελαρυγγίζονται, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία!)

Σταματούσε λοιπόν που και που ο διοικητής μπροστά από κάποιο στρατιώτη, τον κοίταζε από πάνω μέχρι κάτω και του έλεγε!

-         Άρβυλα είναι αυτά Έλληνα στρατιώτη, γεμάτα σκόνη;

Στη συνέχεια απευθυνόταν στο δόκιμο ανθυπολοχαγό που κρατούσε ένα σημειωματάριο και του έλεγε:

-         Κοπάνα του ένα τάλιρο!

Όταν τέλειωσε η επιθεώρηση ο δόκιμος ανθυπολοχαγός ρώτησε το διοικητή:

-         Τι να τους κοπανήσω κύριε διοικητά;

-         Ένα τάλιρο, πέντε μέρες φυλακή, αγράμματε! Άρπα κι εσύ ένα τάλιρο να μάθεις!

Τότε οι στρατιώτες υπηρετούσαμε τη φυλακή, δηλαδή ο καθένας έμενε στο στρατό περισσότερες μέρες, τόσες ακόμη όσες ήταν η διάρκεια της φυλακής του!

                                                         ***

Όλο το τάγμα είχαμε πάει εκείνη τη μέρα εκστρατεία σε ένα ορεινό χωριό κοντά στη Λευκωσία και στρατοπεδεύσαμε στους πρόποδες ενός όμορφου πευκόφυτου λόφου. Στήσαμε το αντίσκηνο του διοικητή στην κορυφή του λόφου και χωριστήκαμε σε ομάδες για εκπαίδευση. Στην περιοχή υπήρχαν ήδη πολλές όμορφες επαύλεις με πισίνες και ωραίους κήπους.

Σε κάποια στιγμή έφτασε στον κύριο δρόμο ένα πολιτικό αυτοκίνητο από το οποίο κατέβηκε η σύζυγος του διοικητή που μόλις πριν δυο μέρες είχε έλθει από την Ελλάδα. Την παρέλαβε ένας δόκιμος ανθυπολοχαγός και τη συνόδευσε για να πάνε στο αντίσκηνο του διοικητή. Ο διοικητής την είδε που κοίταζε μια έπαυλη εκεί κοντά και άρχισε να τρέχει από το λόφο προς τα κάτω φωνάζοντας:

-         Βούλα μη λες βίλα! Βούλα μη λες βίλα, παρεξηγάνε αυτοί εδώ!

Κ.Α.Χ.

21.10.2015

Η κτηνοτροφία στο Καϊμακλί (3)

Η ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΣΤΟ ΚΑΪΜΑΚΛΙ (3)

Οι κτηνοτρόφοι στο Καϊμακλί διέθεταν το γάλα που παρήγαγαν με διάφορους τρόπους. Το πωλούσαν απευθείας στον κόσμο είτε για κατανάλωση φρέσκου γάλακτος είτε για Παρασκευή χαλουμιού ή τραχανά. Το πωλούσαν επίσης στους γαλατάδες που το έκαναν γιαούρτι και το διέθεταν στους καταναλωτές, σε πήλινα δοχεία, τους κεσέδες ή ακόμη σε παγωτατζήδες ή σε ζαχαροπλάστες. Πολλές φορές το χρησιμοποιούσαν οι ίδιοι παρασκευάζοντας χαλούμια τα οποία διέθεταν στους καταναλωτές. Όσοι ήθελαν φρέσκο γάλα έπαιρναν στον κτηνοτρόφο τα δικά τους μπουκάλια, συνήθως της μισής οκάς, που τους τα γέμιζε με γάλα χρησιμοποιώντας τη μεζούρα του, ένα τενεκεδένιο δοχείο που έβγαινε σε οκά, μισή οκά και «οντζιά» που ήταν το ένα τέταρτο της οκάς .

Υπήρχαν και παραγωγοί που τριγυρνούσαν στους δρόμους και πουλούσαν το γάλα τους στους καταναλωτές. Η οικοκυρά έβγαινε στην είσοδο του σπιτιού της με μια μπουκάλα την οποία της γέμιζε ο παραγωγός, εισπράττοντας φυσικά και το ανάλογο αντίτιμο. Χαρακτηριστικά θυμάμαι τον τελευταίο παραγωγό που κυκλοφορούσε με ποδήλατο και φορούσε την κυπριακή βράκα. Αργότερα αναπτύχθηκαν σύγχρονες μονάδες επεξεργασίες γάλακτος που αγόραζαν το γάλα των παραγωγών.

Η πώληση των ζώων για παραγωγή κρέατος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Υπήρχαν οι λεγόμενοι «πράχτες» που αγόραζαν απευθείας ζώα από τον κτηνοτρόφο. Μάλιστα τα προκρατούσαν πριν ακόμη γεννηθούν όπως για παράδειγμα  τα αρνιά για τα οποία κατέβαλλαν μια προκαταβολή την οποία πολλοί κτηνοτρόφοι είχαν ανάγκη. Οι «πράχτες» εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη του κτηνοτρόφου για χρήματα εξασφάλιζαν χαμηλές τιμές τις οποίες έριχναν περισσότερο όταν θα έπαιρνα τα ζώα επικαλούμενοι διάφορες δυσκολίες και δικαιολογίες, όπως η τιμή του κρέατος, το βάρος, η ποιότητα των ζώων κλπ.

Εμπόριο ζώων γινόταν και στις ζωοπανηγύρεις αλλά και στο «γαϊδουροπουλιό» στην τάφρο των τειχών της Λευκωσίας. Εκεί διέθεταν ζώα για κρέας αλλά και για αναπαραγωγή, μεταφορές, γεωργικές εργασίες κ.ά. Εκεί δρούσαν οι λεγόμενοι «τζαμπάζηδες» που μεσολαβούσαν μεταξύ του κτηνοτρόφου και του αγοραστή στο θέμα του καθορισμού της τιμής. Οι «τζαμπάζηδες» καθόριζαν και το βάρος των αρνιών («ζουρωμένο» ή καθαρό) σηκώνοντάς τα πάνω ή ψηλαφώντας τα. Ήταν καλά εκπαιδευμένοι έτσι που να πετυχαίνουν το βάρος με ακρίβεια μερικών δραμιών! Καταλάβαιναν και την ηλικία των ζώων παρατηρώντας τα δόντια τους τα οποία έχουν κύκλους όπως οι κορμοί των δέντρων. Οι «τζαμπάζηδες» πληρώνονταν μερικές φορές και από τα δύο μέρη ή μόνο από αυτόν που τους καλούσε να μεσολαβήσουν.

Υπήρχαν φυσικά και παραγωγοί που πουλούσαν τα ζώα τους απευθείας σε κρεοπώλες, οι οποίοι μάλιστα διαφήμιζαν ότι το κρέας που πουλούσαν είναι καλύτερο γιατί είναι από το συγκεκριμένο παραγωγό. Ο κτηνοτρόφος πρόσφερε στον κρεοπώλη συγκεκριμένο αριθμό ζώων, ειδικά στις περιόδους των μεγάλων εορτών (Πάσχα, Δεκαπενταύγουστο και Χριστούγεννα) ο οποίος τα «τραβούσε», δηλαδή μπορούσε να τα πάρει όλα ή αν δεν μπορούσε να τα «τραβήσει» τότε ο παραγωγός διέθετε και σε άλλο κρεοπώλη μέρος των ζώων του.

Τα ζώα οι κρεοπώλες και οι «πράχτες» τα έσφαζαν στα σφαγεία. Μικρό αριθμό ζώων έσφαζαν και οι κτηνοτρόφοι στις μάντρες τους ή στις αυλές των σπιτιών τους για τις δικές τους ανάγκες.

Το Καϊμακλί αρχικά είχε ένα μικρό υποτυπώδες σφαγείο, όμως αργότερα, όταν η Κοινότητα εντάχθηκε στο Δήμο Λευκωσίας, ο Δήμος λειτούργησε ένα πιο σύγχρονο, για την εποχή σφαγείο, με χωριστές γραμμές σφαγής μικρών και μεγάλων ζώων . Τα προς σφαγή ζώα γίνονταν δεκτά στο σφαγείο μέχρι το μεσημέρι. Τα παραλάμβαναν σε μάντρες οι υπάλληλοι του σφαγείου και τα σημάδευαν με μπογιά για να τα ξεχωρίζουν. Κάθε κρεοπώλης ή «πράχτης» είχε το δικό του χρώμα . Η σφαγή ξεκινούσε την επόμενη μέρα στις τέσσερις το πρωί.

Υπήρχαν εξειδικευμένα άτομα που ήταν οι εκδοροσφαγείς, οι αποκαλούμενοι «σαλλάκηδες». Στην αρχή οι περισσότεροι ήταν Τουρκοκύπριοι, όμως μετά τις διακοινοτικές ταραχές μπήκαν στο επάγγελμα και οι Ελληνοκύπριοι και τώρα τελευταία και αλλοδαποί. Οι «σαλλάκηδες»  είχαν ο καθένας τα δικά του μαχαίρια και έσφαζαν για συγκεκριμένα άτομα.

Τα βοοειδή και τους χοίρους τα θανάτωναν πρώτα με ένα ειδικό πιστόλι που αντί για σφαίρα εκτόξευε ένα καρφί στο μέτωπο του ζώου πάνω στο οποίο ακουμπούσαν την κάννη. Μόλις έπεφτε νεκρό το ζώο ο «σαλλάκης» του έκοβε το λαιμό και το αίμα έτρεχε σε ειδικό τσιμεντένιο αυλάκι. Τα πρόβατα και τα αρνιά τα έσφαζαν απευθείας οι «σαλλάκηδες» με το μαχαίρι αφού τα έριχναν κάτω και γονάτιζαν πάνω του. Πριν τη σφαγή έκαναν κρύο ντους στα ζώα για να κυκλοφορήσει καλύτερα το αίμα τους και να αποβληθούν έτσι οι τοξίνες μαζί με το αίμα που έρεε κατά τη σφαγή.

Μετά την εκδορά, το «ξεντέρισμα» και τον τεμαχισμό του ζώου το κρέας τοποθετείτο στα κλειστά αυτοκίνητα, όχι ψυγεία, του Δήμου και γινόταν η διανομή στους κρεοπώλες. Τα κρεμούσαν σε γάντζους, στα λεγόμενα «τσιγκέλια» που τα περνούσαν από το «τσουγκρί» του ποδιού του ζώου, δηλαδή ανάμεσα στα δύο κόκαλα του ποδιού.

Ένας κτηνίατρος έλεγχε τα σφάγια για τυχόν ασθένειες με εξέταση του συκωτιού και των εντοσθίων και τα σφράγιζε με διαφορετικές σφραγίδες για το κάθε είδος ζώου και σε πολλά σημεία για να μην διατίθενται κρέατα που δεν προέρχονται από το σφαγείο. Για πολλά χρόνια κτηνίατρος στο σφαγείο ήταν κάποιος Πελαγίας,  Έλληνας της Αιγύπτου.

Στην αρχή έθαβαν τα εντόσθια στην αυλή του σφαγείου, σε μεγάλους λάκκους ή τα διέθεταν σε χοιροτρόφους που τα χρησιμοποιούσαν ως τροφή για τα ζώα τους. Τα δέρματα τα αγόραζε το βυρσοδεψείο που λειτουργούσε τότε απέναντι από το νέο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Τα έντερα τα αγόραζαν οι λεγόμενοι «αντεράδες» που τα καθάριζαν και τα τοποθετούσαν με αλάτι σε ξύλινα βαρέλια. Τα χρησιμοποιούσαν για λουκάνικα, σαλάμια αλλά και για εξαγωγή για διάφορες χρήσεις.

Από τα εντόσθια των αρνιών που θήλαζαν ακόμη (αρνάκια γάλακτος) έπαιρναν ένα σακουλάκι με την «πυθκιά», την πυτιά, που τη χρησιμοποιούσαν στο γάλα για την Παρασκευή χαλουμιού.

Οι «σαλλάκηδες» είχαν δικαίωμα να παίρνουν τα λεγόμενα «γλυτζιά» και τις άκρες του συκωτιού του ζώου που ήταν από τους πιο δημοφιλείς μεζέδες. Αυτά τα πήγαιναν στο σπίτι τους για τις δικές του ανάγκες ή τα έψηναν επί τόπου στο τζάκι που είχε το «καθιστικό» του σφαγείου και διασκέδαζαν με τους «πράχτες» και τους κρεοπώλες πίνοντας χωριάτικο κρασί.

Υπήρχαν και αυτοί μου μάζευαν τα πόδια των αρνιών, το μέρος που δεν χρησιμοποιείτο, τα καθάριζαν καλά, τα περνούσαν σε κλωστή από φύλλα φοινικιάς και τα πουλούσαν στην αγορά για τη σούπα «εντράδα».

Ακόμη αξίζει να αναφερθεί ότι οι Άγγλοι στρατιώτες έφερναν μερικές φορές για σφαγή και άλογα. Επρόκειτο για άλογα που τραυματίζονταν ή που αρρωστούσαν και τα χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια ως τροφή για τα σκυλιά του στρατού. Η σφαγή των αλόγων γινόταν στο τέλος,  αφού τελείωναν  οι άλλες εργασίες.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι ενδεχόμενη αστοχία κατά τον πυροβολισμό βοοειδών, πράγμα σπάνιο επειδή ο χρήστης ήταν πολύ ειδικός  στη χρήση του ειδικού πιστολιού με το καρφί,  ήταν πολύ επικίνδυνη γιατί το βοοειδές εξαγριωνόταν και κτυπούσε τα πάντα γύρω του.

Κ.Α.Χ.

20.10.2015

(Βασισμένο σε πληροφορίες από το ξάδελφο μου Φάνο)

Ο Βενιζέλος στο ΓΕΣ 1913

Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΤΟ ΓΕΣ 1913
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο Γενικό Επιτελείο Στρατού το 1913. (Φωτογραφία από τη Σερβική εφημερίδα "Βαλκανικός Πόλεμος" ημερ. 10.12.1913)

Κωνσταντινούπολη 1913

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1913
Οι Τούρκοι μετέτρεψαν εκκλησία σε αποθήκη όπλων. (Φωτογραφία από τη Σερβική εφημερίδα "Βαλκανικός Πόλεμος" ημερ. 10.3.1913)

Βενιζέλος-Πάσιτς

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ-ΠΑΣΙΤΣ

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον Πρωθυπουργό της Σερβίας Νίκολα Πάσιτς στο ξενοδοχείο  «Μόσχα» στο Βελιγράδι το 1913(Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στη Σερβική εφημερίδα «Βαλκανικός Πόλεμος» ημερ 10.12.1913. Στη δεύτερη φωτογραφία το ξενοδοχείο "Μόσχα" σήμερα).

Η Δάσκεψη του Βουκουρεστίου για τα Βαλκάνια

Η ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στη Διάσκεψη που έγινε στο Βουκουρέστι για τα Βαλκάνια. Η πρώτη φωτογραφία δημοσιεύτηκε στη Σερβική εφημερίδα «Βαλκανικός Πόλεμος» ημερ. 11.8.1913 και η δεύτερη στην επίσης Σερβική «Εικονογραφημένα Πολεμικά Χρονικά» ημερ 8.8.1913

Βενιζέλος και Κωνσταντίνος (1913)

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (1913)

Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος με τον Ελευθέριο Βενιζέλο κοντά σε πεδίο μάχης.

( Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στη Σερβική εφημερίδα «Βαλκανικός Πόλεμος» ημερ. 10.12.1913)

Ελευθέριος Βενιζέλος (2)

Α.Ε. ΚΥΡΙΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, ΑΘΗΝΑ

Σπεύδω Εξοχότατε να Σας διαβιβάσω εξ ονόματος της Βασιλικής Κυβερνήσεως και εμού τας ωραιοτέρας ευχάς διά το Νέον Έτος.

Δραττόμενος αυτής της ευκαιρίας Σας εκφράζω την ισχυροτέραν πεποίθησιν ότι το Νέον Έτος θα φέρει την νίκην εκείνων των μεγάλων αρχών της Δικαιοσύνης, της Ελευθερίας και της Ισότητος μεταξύ όλων των λαών, αρχάς διά τας οποίας η Ελλάς και η Σερβία, φίλαι και σύμμαχοι ήσαν πάντοτε έτοιμαι να υποστούν τας μεγίστας των θυσιών.

                                                                                                                   ΠΑΣΙΤΣ

Α.Ε. ΚΥΡΙΟΝ ΠΑΣΙΤΣ

                                                                                                        ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Σας ευχαριστώ εξοχότατε διά τας ωραίας Σας ευχάς επί τη ευκαιρία του Νέου Έτους και σπεύδω να Σας απευθύνω εξ ονόματος της Ελληνικής Κυβερνήσεως τας εγκαρδίους ευχάς μου διά την πλήρην αποκατάστασιν της δόξη εστεμμένης χώρας Σας. Δράττομαι της ευκαιρίας αυτής να τονίσω διά μίαν εισέτι φοράν την απόλυτον πίστιν μου εις την τελικήν νίκην.

                                                                                                              ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ 

Ελευθεριος Βενιζέλος (1)

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ (1)
Στις 4.1.1918 η Σερβική εφημερίδα "Πολεμική Ημερησία" δημοσίευσε το ακόλουθο τηλεφράφημα του Ελευθέριου Βενιζέλου προς το διάδοχο και αντιβασιλέα του Σερβικού θρόνου:

ΠΡΟΣ ΤΗΝ Α.Β.Μ. ΤΟ ΔΙΑΔΟΧΟ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΑ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Επί τη ευκαιρία του νέου έτους παρακαλώ την Α.Μ. όπως ευαρεστηθεί να δεχθεί τας θερμάς ευχάς τας οποίας τρέφω διά την Δικήν του προσωπικήν Ευτυχίαν και διά την πρόοδον του γενναίου Σερβικού Λαού, φίλου και συμμάχου, του οποίου η πλήρης και οριστική απελευθέρωσις, χάριν της βεβαίας νίκης δια την οποίαν από κοινού εργαζόμεθα, θα είναι έργον Δικαιοσύνης και Πολιτισμού. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Έλληνες της διασποράς (5)

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ (5)

Ο Θεόδωρος Αποστόλου «Τόσια» γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μετανάστευσε στο Ζεμούν στα σύνορα Αυστροουγγαρίας και Οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπου απεβίωσε το 1810. Στο Ζεμούν  ασχολήθηκε με το εμπόριο και τη βιομηχανία σαπουνιού και κεριού. Με δική το δαπάνη ανεγέρθηκε ο ιερός ναός Αρχαγγέλου Γαβριήλ, «εις μνήμην των γονέων του και του ιδίου». Κατέβαλλε ο ίδιος τα έξοδα λειτουργίας του ναού, ύστερα από άδεια που εξασφάλισε από τις Αρχές στη Βιέννη.

Η ανέγερση της εκκλησίας ολοκληρώθηκε το 1786 και κτίστηκε σε αντικατάσταση άλλης ξύλινης κατασκευής.

Έλληνες της διασποράς (4)

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ (4)

Η «οδός πηγαδιού του Τόσια» στο Βελιγράδι (στο Νέο Βελιγράδι που αναπτύχθηκε δίπλα στο Ζεμούν μετά που αποξηράνθηκαν τα έλη στο δέλτα του ποταμού Σάβα στο σημείο που ενώνεται με το Δούναβη) πήρε το όνομά της από ένα Έλληνα έμπορα, τον Θεόδωρο Αποστόλου, τον «Τόσια», Η λέξη «Τόσια» είναι υποκοριστικό του ονόματος Θεόδωρος στα Σέρβικα.

Ο Θεόδωρος Αποστόλου έζησε στο Ζεμούν της τότε Αυστροουγγαρίας το τέλος του 18^ου και αρχές του 19^ου αιώνα. Ο Αποστόλου αρρώστησε από κάποια ασθένεια και έχανε το φως του με κίνδυνο να τυφλωθεί. Σύμφωνα με την παράδοση είδε ένα όνειρο ότι, στο αμπέλι του που βρισκόταν σε ένα λόφο στους πρόποδες του οποίου υπήρχε ένας δρόμος, αυτός που σήμερα ονομάζεται «οδός πηγαδιού του Τόσια», υπάρχει ιαματικό νερό. Ο δρόμος αυτός στα νότια οδηγεί σε ένα χωριό όπου είναι σήμερα το αεροδρόμιο του Βελιγραδίου (Σούρτσιν) και στα βόρεια στην πόλη Νόβι Σαντ (Νεόφυτο).

Την επομένη το πρωί πήγε στο αμπέλι του για να βρει το νερό. Επειδή δεν ήξερε που να σκάψει άφησε από την κορυφή του λόφου να κυλίσει ένα βαρέλι του κρασιού και έσκαψε εκεί που σταμάτησε το βαρέλι. Πράγματι βρήκε νερό με το οποίο ένιψε το πρόσωπό του και θεραπεύτηκε!

Στο τέλος της ζωής του, πριν πεθάνει το 1810, δώρισε το κτήμα με το αμπέλι στην εκκλησία. Για πάνω από εκατό χρόνια ο δρόμος αυτός φέρει το ίδιο όνομα. Μόνο οι Γερμανοί κατά τη διάρκεια του πολέμου ονόμασαν το δρόμο «οδό Γκέρινγκ» αλλά ο κόσμος εξακολουθούσε να το λέγει «οδό πηγαδιού του Τόσια», ονομασία που διατηρείται μέχρι σήμερα.