ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ

                                        Κ.Α.Χ.

ΚΥΠΡΙΑΚΟ

Άλλη μια

αιρετική λύση

                                     

                                  ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2015

Α. Εισαγωγή

Το άρθρο αυτό γράφεται με αφορμή και υπό την επιρροή του βιβλίου του Σταύρου Λυγερού «Κυπριακό: μια αιρετική λύση». Στο βιβλίο του Σταύρου Λυγερού επιχειρείται μια ιδιαίτερη, με τα σημερινά δεδομένα, προσέγγιση της λύσης του Κυπριακού που συνοψίζεται σε αυτό που ο συγγραφέας αποκαλεί «βελούδινο ημιδιαζύγιο». Το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο παρά η διχοτόμηση της Κύπρου σε δύο ανεξάρτητα κράτη. Δύο κράτη που θα έχουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου κράτους, θα  είναι μέλη της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης με μια ιδιαιτερότητα όσον αφορά τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων από τα όργανα της Ε.Ε. Συγκεκριμένα το δύο ανεξάρτητα κυπριακά κράτη για σκοπούς εκπροσώπησής τους στα όργανα της Ε.Ε. και για σκοπούς λήψης αποφάσεων θα συγκροτούν την «Κυπριακή Συμπολιτεία» η οποία θα εκπροσωπείται με δύο εκπροσώπους που θα έχουν όμως μόνο μία ψήφο την οποία θα ασκούν μόνον εφόσον συμφωνούν μεταξύ τους για το ποια στάση θα τηρήσουν. Σε περίπτωση που δε συμφωνούν μεταξύ τους η ψήφος τους θα θεωρείται μη-ψήφος και δεν θα μετρά. Θα αποφασίζουν δηλαδή τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. η δε απόφασή τους θα δεσμεύει και τα δύο κυπριακά κράτη.

Για να μην αδικήσω τον κύριο Σταύρο Λυγερό ότι στα καλά καθούμενα απεφάσισε μια μέρα να εισηγηθεί τη δημιουργία δύο κυπριακών κρατών επιβάλλεται εδώ να δοθεί μια σύντομη περίληψη των βασικών επιχειρημάτων του καθώς και των βασικών προϋποθέσεων που θέτει για την επίτευξη και λειτουργία της λύσης των δύο ανεξαρτήτων κυπριακών κρατών. Αρκετά νομίζω έχει αδικηθεί από ορισμένους κύκλους στην Κύπρο που έφτασαν στο σημείο δηλαδή  να κατηγορούν τον κύριο Σταύρο Λυγερό ως πράκτορα των τουρκικών θέσεων, αν είναι δυνατόν. Και αυτό είναι ιδιαίτερα άσχημο όταν γίνεται από τους ίδιους εκείνους κύκλους που τον εξυμνούσαν για τη στάση του εναντίον του σχεδίου Ανάν.

Τι επιτυγχάνεται με τα δύο κράτη

(α) Η λύση των δύο ανεξαρτήτων κρατών στην Κύπρο οδηγεί στη λύση του Κυπριακού, ενός χρονίζοντος προβλήματος για το οποίο δε διαφαίνονται προοπτικές επίλυσής του με ότι αυτό σημαίνει με το πέρασμα του χρόνου.

(β) Αποφεύγεται η επιβολή λύσης τύπου Ανάν στην οποία κατά την άποψη και ανάλυση του συγγραφέα, οδηγούν οι συνομιλίες όπως διεξάγονται σήμερα.

(γ) Αποφεύγεται de jure διχοτόμηση με τη μετεξέλιξη της de facto διχοτόμησης με τις χειρότερες προϋποθέσεις για την ελληνική πλευρά (όχι μόνο την ελληνοκυπριακή)

(δ) Ικανοποιούνται, κατά το συγγραφέα, τα βασικά «θέλω» των ελληνοκυπρίων και των τουρκοκυπρίων.

Ποιες οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία δύο κυπριακών κρατών

Κατά το συγγραφέα του βιβλίου οι βασικές προϋποθέσεις για τη λύση των δύο ανεξάρτητων κυπριακών κρατών, του «βελούδινου ημιδιαζυγίου» συνοψίζονται στα ακόλουθα:

(α) Σημαντικές εδαφικές αναπροσαρμογές προς όφελος του Ε/Κ κράτους, στα πλαίσια του σκεπτικού «έδαφος έναντι αναγνώρισης».

(β) ΄Αμεση αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων  και από τα δύο κυπριακά κράτη ταυτόχρονα.

(γ) Εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου και στα δύο κυπριακά κράτη στις μεταξύ τους σχέσεις.

(δ) Ανταλλαγή περιουσιών και αποζημίωση σε όσους δεν θα καταστεί δυνατή η αποκατάσταση του δικαιώματος ιδιοκτησίας τους.

(ε) Μόνιμες παρεκκλίσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο για τους υπηκόους της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Συμφωνώ και διαφωνώ

Με τις πιο πάνω διαπιστώσεις, αναλύσεις και θέσεις του κ. Σταύρου Λυγερού συμφωνώ γενικά, όμως διαφωνώ με ορισμένες:

(α) Η λύση των δύο κρατών ικανοποιεί τα βασικά «θέλω» των Ε/Κ και των Τ/Κ

Μπορεί η λύση των δύο ανεξάρτητων κυπριακών κρατών να ικανοποιεί τα «θέλω» των Τ/Κ όμως βρίσκεται σε αντίθεση με ένα κύριο, βασικό και κεντρικό «μη θέλω» των Ε/Κ. Την πλήρη αντίθεση της συντριπτικής πλειοψηφίας λαού και ηγεσίας με τη διχοτόμηση της Κύπρου και τη δημιουργία ανεξάρτητου Τ/Κ κράτους στο νησί.

Εξάλλου, τίθεται και ένα βασικό ερώτημα κατά πόσο ένα Τ/Κ κράτος στο νησί μπορεί να είναι πραγματικά ανεξάρτητο. ΄Οσες και να είναι οι ασφαλιστικές δικλείδες για ένα πραγματικά ανεξάρτητο Τ/Κ θα ήταν, κατά τη γνώμη μου πολύ ουτοπικό να θεωρήσουμε ότι το κράτος αυτό θα μπορέσει ποτέ, ανεξάρτητα αν θα προοδεύσει οικονομικά και θα ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια να απελευθερωθεί πλήρως από το σύνδρομο της Τουρκίας ως μητέρας πατρίδας. Για το Ε/Κ κράτος δεν θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος τα ίδια γιατί η μέχρι σήμερα πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας δείχνει ότι οι ελληνοκύπριοι έχουν σε μεγάλο βαθμό, σχεδόν πλήρως απελευθερωθεί από παρόμοιο σύνδρομο.

Με αυτά τα δεδομένα πιστεύω ότι δεν είναι προς το συμφέρον των Ε/Κ αυτό που προτείνει ο κ. Σταύρος Λυγερός, αλλά ούτε και της Ελλάδας ,δηλαδή  η δημιουργία Τ/Κ κράτους στο νησί που θα συμπεριφέρεται και θα πολιτεύεται ως δορυφόρος της Τουρκίας.

Σημειώνω επίσης ότι η δημιουργία δύο ανεξάρτητων κρατών στην Κύπρο από τα οποία το ένα θα λειτουργεί ως δορυφόρος της Τουρκίας δεν θα είναι προς το συμφέρον ούτε των υπόλοιπων κρατών της ανατολικής μεσογείου αλλά ούτε και εκείνων των μεγάλων και ευρωπαϊκών δυνάμεων που έχουν συμφέροντα στην περιοχή ή επιθυμούν να αποκτήσουν ερείσματα, πολιτικά και οικονομικά στην ανατολική μεσόγειο.

(β) Συνομιλίες προς λύση τύπου Ανάν

Στην ανάλυσή του ο κ. Σταύρος Λυγερός υποστηρίζει ότι οποιεσδήποτε συνομιλίες διεξάγονται με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ ή με βάση τις συμφωνίες κορυφής για εξεύρεση λύσης Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας οδηγούν σχεδόν νομοτελειακά σε λύση τύπου σχεδίου Ανάν. Επομένως υποστηρίζει τη δημιουργία δύο ανεξάρτητων κρατών για αποφυγή της χειρότερης λύσης που θα είναι η λύση τύπου σχεδίου Ανάν.

Η άποψή μου είναι ότι δεν πρέπει να συγχύζουμε τη λύση της ομοσπονδίας με τα αρνητικά στοιχεία που περιείχε το σχέδιο Ανάν, ούτε και πρέπει να διαπράττουμε το λάθος να θεωρούμε τα οποιαδήποτε ομοσπονδιακά στοιχεία αρνητικά επειδή αυτά περιέχονταν στο σχέδιο Ανάν, εκτός εάν με το πρόσχημα αυτό επιθυμούμε μα πετύχουμε απόρριψη της ομοσπονδιακής λύσης στο σύνολό της.

Β. Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία: Άλλη μια αιρετική (αλλά εφικτή) λύση

Τα προβλήματα της μη λύσης

Το άλυτο Κυπριακό στην τελευταία του φάση, από την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, ταλαιπωρεί πρώτα απ όλα τον κυπριακό λαό, Ε/Κ και Τ/Κ. Ταυτόχρονα δημιουργεί προβλήματα στην Ελλάδα και την Τουρκία όχι μόνο στις διμερείς τους αλλά και στις διεθνείς τους σχέσεις. Απασχολεί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τον ΟΗΕ την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ καθώς επίσης τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Συμβάλλει επίσης στην αστάθεια στην ανατολική μεσόγειο, μια περιοχή καταταλαιπωρημένη από άλυτα εθνικά προβλήματα (Παλαιστινιακό και Κουρδικό) και από προβλήματα αδυναμίας εγκαθίδρυσης σχέσεων καλής γειτονίας στα οποία ήρθε να προστεθεί και το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας.

Οι προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού στη νεότερή του φάση χρονολογούνται από το 1964 και με μικρές διακοπές συνεχίζονται ανεπιτυχώς για 61 τόσα χρόνια. Η μεγάλη χρονική περίοδος ανεπιτυχών προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού, παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς φαινόταν ότι οι δύο πλευρές βρίσκονταν κοντά στην επίτευξη μιας κάποιας διευθέτησης, έχει οδηγήσει δικαιολογημένα ορισμένους διεθνείς αναλυτές και  ακαδημαϊκούς να θέτουν το ερώτημα κατά πόσο το Κυπριακό μπορεί να λυθεί ή και να αναζητούν άλλες μορφές λύσης που για πολλούς στην Κύπρο φαντάζουν αιρετικές και οδηγούν δυστυχώς πολλούς που εθελοτυφλούν να καταφεύγουν στην προσφιλή τους θεωρία της σνομωσιολογίας. Στην τάση αναζήτησης τρόπων διευθέτησης ενός μακροχρόνια άλυτου προβλήματος εντάσσω και το βιβλίο του κ. Σταύρου Λυγερού.

Η τουρκική εισβολή και κατοχή του 37% των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει εκτοπίσει από τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους κάπου 165.000 Ε/Κ ενώ ταυτόχρονα ανάγκασε ή διευκόλυνε τη μετακίνηση στις κατεχόμενες περιοχές περίπου 65.000 Τ/Κ.

Ο δημογραφικός χαρακτήρας του πληθυσμού στα κατεχόμενα αλλοιώνεται καθημερινά με την άφιξη και «πολιτογράφηση» Τούρκων εποίκων, με τους μικτούς γάμους και το μεγαλύτερο ποσοστό γεννητικότητας ανάμεσα στους έποικους σε σχέση με τους Τ/Κ. Ο κίνδυνος εξαφάνισης του Τ/Κ πληθυσμού είναι πλέον αισθητός με όλες τις παράπλευρες συνέπειες σ΄ότι αφορά τη μορφή λύσης του Κυπριακού.

Στις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της νόμιμης κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας περίπου το ένα τρίτο των εκτοπισθέντων Ε/Κ δεν βρίσκεται στη ζωή. ΄Εχουν παρέλθει σαράντα χρόνια κατοχής οπότε όσοι ήταν σαράντα ετών και άνω το 1974 είναι σήμερα ογδόντα ετών και άνω, όσοι βρίσκονται στη ζωή! Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού που ζει και εργάζεται στις περιοχές υπό τον έλεγχο της νόμιμης κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, από ενός μέχρι σαράντα ετών, δεν έχουν μνήμη που να σχετίζεται με τις κατεχόμενες περιοχές και δεν είχαν καμιά ουσιαστική επαφή με τους Τ/Κ συμπατριώτες τους ή «συμπατριώτες» τους αν ερωτηθούν οι ίδιοι.

Γενεές Ε/Κ και Τ/Κ μεγαλώνουν γνωρίζοντας για πατρίδα τους το έδαφος που σταματά εκατέρωθεν της γραμμής Αττίλα. Η δύναμη της συνήθειας δημιουργεί τη δική της δυναμική, μάλλον δημιουργεί μη-δυναμική δηλαδή αδράνεια που πολύ δύσκολα μπορεί να αντιμετωπιστεί. Πολύ δύσκολα ξεπερνιέται ο φαύλος κύκλος της αδράνειας, ιδιαίτερα όταν υπάρχει και μια σωρεία άλλων παραμέτρων που ενισχύουν τις αδρανείς δυνάμεις.

Στις ελεγχόμενες από το νόμιμο κράτος περιοχές καταγράφεται μια άνευ προηγουμένου απαξίωση των θεσμών και της πολιτικής  καθώς και μια εξαθλιωτική οικονομική κρίση για μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Στις κατεχόμενες περιοχές εδραιώνονται θεσμοί και καθιερώνεται κρατική υπόσταση. Οι κάτοικοι αυτού του τόπου συνηθίζουν σταδιακά να ζουν χώρια και να χάνουν όποια κοινά χαρακτηριστικά είχαν στο παρελθόν.

Ούτε οι αλλαγές στο έδαφος πρέπει να υποτιμούνται. Τόσο στις περιοχές που ελέγχει το νόμιμο κράτος όσο και στις κατεχόμενες περιοχές σημειώνεται ανάπτυξη, κατά περιόδους ανάπτυξη και γίνονται επενδύσεις πάνω σε περιουσίες τόσο των Ε/Κ όσο και των Τ/Κ πράγμα που αλλοιώνει το ιδιοκτησιακό καθεστώς και «επιλύει» μέρος του προβλήματος αυτού. Πέραν τούτου ας μην  ξεχνούμε και την Επιτροπή Περιουσιών που λειτουργεί στα κατεχόμενα με «νομιμοποίηση» του Συμβουλίου της Ευρώπης προσδίδοντας άλλη μια διάσταση, περιορισμένη για την ώρα, στο περιουσιακό.

Και άλλα προβλήματα από τη μη-λύση

Πέραν από τις συνήθεις αλλαγές στα ήθη και τα έθιμα και στις κοινωνικές αντιλήψεις που είναι αποτέλεσμα του εκσυγχρονισμού και της επαφής με τον έξω κόσμο στα κατεχόμενα δρα και μια σειρά παραγόντων που οδηγεί σε περαιτέρω απομάκρυνση από το «κυπριακό κεκτημένο» και οδηγεί την Τ/Κ κοινότητα σε μονοπάτια συντηρητισμού και αφανισμού. Ο μεγάλος αριθμός των εποίκων που έχει ξεπεράσει σε πληθυσμό τους γηγενείς Τ/Κ τους εμβολιάζει κοινωνικά, θρησκευτικά και γλωσσικά απομακρύνοντας τους από αυτά που ήταν τα δικά τους χαρακτηριστικά και τους έκαναν Τ/Κ κοινότητα. Η Τ/Κ κοινότητα μετατρέπεται σταδιακά από κυρίαρχο στοιχείο στα κατεχόμενα σε δευτερεύον με κίνδυνο σε βάθος χρόνου να αφομοιωθεί πλήρως και να μη διαφέρει καθόλου από τον πληθυσμό οποιουδήποτε άλλου μέρους της Τουρκίας. Προς το παρόν σημειώνεται κάποια αντίσταση αλλά κανένας δεν μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει προς τα πού θα κινηθούν τα πράγματα.  

Οι λόγοι απόρριψης του σχεδίου Ανάν

Τον Απρίλιο του 2004 οι Ε/Κ με μια συντριπτική πλειοψηφία του 76% απέρριψαν το σχέδιο Ανάν όπως τέθηκε ενώπιον του στο σχετικό δημοψήφισμα. Την πρώτη περίοδο μετά το δημοψήφισμα ορισμένοι πολιτικοί και ορισμένες παρατάξεις προσπάθησαν να καρπωθούν πολιτικά οφέλη από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και με διάφορες πολιτικές αλχημείες θέλησαν να παρουσιάσουν το ποσοστό του  76% ως συμπαγές και ως απόρριψη της λύσης της ομοσπονδίας.

Κάθε άλλο. Αυτό το 76% ήταν ένα συνονθύλευμα πολιτικών κοινωνικών και ιδεολογικών αποχρώσεων καθώς και ένα συμφεροντολογικό και κερδοκινούμενο κράμα.

Από την αρχή θέλω να τονίσω ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν αποτελεί απόρριψη της ομοσπονδίας αλλά μιας συγκεκριμένης μορφής ομοσπονδίας όπως την είχαν συλλάβει οι εμπνευστές του σχεδίου Ανάν. Προς απόδειξη τούτου του ισχυρισμού θα καταγράψω σε συντομία τους λόγους απόρριψης του σχεδίου Ανάν προσπαθώντας να ομαδοποιήσω κατά το δυνατόν τις διάφορες τάσεις που τάχθηκαν εναντίον του σχεδίου.

(α) Το σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε από μια μικρή ομάδα Ε/Κ που μπόρεσαν να το διαβάσουν και να το κατανοήσουν βρίσκοντας για διάφορους λόγους την προτεινόμενη μορφή ομοσπονδίας ως μη συνάδουσα με τη δική τους αντίληψη περί ομοσπονδίας. Η ομάδα αυτή ήταν μικρή γιατί λίγοι είχαν το χρόνο να διαβάσουν ένα τόσο πολυσέλιδο έγγραφο και την ικανότητα να το αντιληφθούν και να το αποκωδικοποιήσουν. Το κείμενο του σχεδίου είναι γεμάτο από ανάλογες  εποικοδομητικές ασάφειες, επαναλήψεις και από τη γλώσσα είναι φανερό ότι γράφτηκε από διαφορετικούς συγγραφείς που δεν είχαν φαίνεται ούτε καν το χρόνο να καθίσουν και να συντονίσουν τις προτάσεις τους και να τις καταγράψουν σε ομοιογενή Αγγλικά. Για παράδειγμα διαβάζοντας κάποιος το νόμο για την αστυνομία, τις κοινές ομάδες δράσης και  την καταπολέμηση της τρομοκρατίας θα συναντήσει πολλούς αμερικανισμούς και αμερικάνικη ορολογία στο δεύτερο ιδίως μισό του κειμένου.

(β) Το σχέδιο απορρίφθηκε επίσης από μια μεγάλη ομάδα Ε/Κ, τη μεγαλύτερη, που ούτε διάβασαν ούτε μπορούσαν να το κατανοήσουν αλλά ακολούθησαν το κόμματά τους ψηφίζοντας όπως είχαν καθοδηγηθεί, όχι όμως πιστά. Ένα σημαντικό ποσοστό δεν ακολούθησε το κόμμα που παραδοσιακά ψήφιζε όταν αυτό τάχθηκε υπέρ και ψήφισε εναντίον επηρεασμένο από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα για απόρριψή του.  Λιγότεροι ήταν εκείνοι που δεν ακολούθησαν το κόμμα τους και τάχθηκαν υπέρ του σχεδίου. Οι ψηφοφόροι αυτοί αποτελούσαν κατά κανόνα μια κουλτουριάρικη ελίτ που αφελώς πίστεψε ότι με το χρόνο θα μπορούσαν οι δύο κοινότητες να συμφωνήσουν σε ορισμένες βελτιώσεις.

(γ) Το σχέδιο απορρίφθηκε από μια ακαθόριστη ποσοτικά οικονομική ολιγαρχία που έβλεπε πως με την επιστροφή εδαφών και περιουσιών και με τη νομιμοποίηση της ανάπτυξης στα κατεχόμενα θα έβλεπε τα επενδυτικά της σχέδια να καταρρέουν σε μεγάλο βαθμό. Ο φόβος από τη μείωση των τιμών της γης και τα φτηνά εργατικά Τ/Κ χέρια τους ώθησε να ταχθούν εναντίον.

 (δ) Μια άλλη ομάδα που καταψήφισε το σχέδιο Ανάν είναι εκείνη των Ε/Κ προσφύγων που σύμφωνα με το σχέδιο δεν θα επέστρεφαν στα χωριά τους και τις περιουσίες τους ή που θεωρούσαν τη διαδικασία των αποζημιώσεων δαιδαλώδη ,πολύπλοκη και ατέρμονα.

(ε) Μια ομάδα που καταψήφισε το σχέδιο ήταν αυτή που τάσσεται γενικά κατά της ομοσπονδιακής λύσης, κυρίως για τους ακόλουθους λόγους:

(1) Λίγοι ρομαντικοί και αφελείς εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είναι δυνατή η ανατροπή της σημερινής κατάστασης αλλά και της ζυριχικής έτσι ώστε να επιτευχθεί η ενσωμάτωση της Κύπρου στο ελληνικό κράτος.

(2) Λίγοι επίσης αλλά με αυξητική τάση τάσσονται υπέρ της διχοτόμησης και της διπλής ένωσης.

(3) Λίγοι αλλά με αυξητική τάση τάσσονται υπέρ της διατήρησης του σημερινού στάτους κβο με την ελπίδα ότι θα αλλάξουν τα γεωπολιτικά δεδομένα στην περιοχή (κουρδικό, υδρογονάνθρακες κλπ) και θα δοθεί ευκαιρία  για καλύτερη λύση που να εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα.

(4) Λίγοι επίσης πιστεύουν ότι είναι δυνατή η αναζήτηση λύσης ενιαίου κράτους ή επιστροφή στη Ζυρίχη.

(στ) Υπάρχει ακόμη μια μικρή ομάδα Ε/Κ που τάχθηκε κατά του σχεδίου Ανάν για ψυχολογικούς λόγους ή από φόβο. Δεν επιθυμούν ανάμιξη των πληθυσμών και πάλι είτε από το φόβο εγκληματικών ενεργειών είτε γιατί συνήθισαν να ζουν στην Κυπριακή Δημοκρατία ως το ελληνικό κράτος της Κύπρου.

(ζ) Τέλος αναφέρω μια αρκετά μεγάλη ομάδα δημοσίων λειτουργών, αστυνομικών και στρατιωτικών στους οποίους τυχαία ή σκόπιμα καλλιεργήθηκε η εντύπωση ότι θα μείνουν χωρίς απασχόληση.

Ακόμη και σήμερα μερικά κόμματα ή οργανωμένα σύνολα ή άτομα εξακολουθούν να υποστηρίζουν ως στρατηγική αναζήτησης λύσης την υιοθέτηση ενός από τους πιο πάνω λόγους για τους οποίους κάποιοι τάχθηκαν κατά του σχεδίου Ανάν. Για παράδειγμα εισηγούνται να διατηρήσουμε το στάτους κβο ή να επιστρέψουμε στο ενιαίο κράτος ή στο καθεστώς Ζυρίχης κλπ.

Κατά τη γνώμη μου είναι πολιτικά αφελές αλλά και καταστροφικό να πιστεύουμε ότι μπορούμε να γράψουμε στα παλαιότερα των υποδημάτων μας τα όσα συμφωνήθηκαν και υιοθετήθηκαν από τα Ηνωμένα ΄Εθνη και την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση, πάνω στα οποία έχουμε κτίσει το οικοδόμημα αναζήτησης λύσης και να πισωγυρίσουμε σε λύσεις πιο ριζοσπαστικές. Αν μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταφέρει με το πλαίσιο το οποίο αποδέχονται όλοι, ακόμη και η Τουρκία, να καταλήξουμε σε κάποια συμφωνημένη λύση, πόσο μάλλον θα απομακρυνθούμε από αυτή και θα φανούμε αναξιόπιστοι αν υπαναχωρήσουμε και προτείνουμε λύσεις που η τουρκική πλευρά απορρίπτει εκ προοιμίου, αλλά και η υπόλοιπη διεθνής κοινότητα. Το μόνο που θα πετύχουμε με κάποια τέτοια κίνηση είναι την εγκατάλειψη και την απομόνωση και θα οδηγηθούμε στη διχοτόμηση με τους χειρότερους για την Ε/Κ πλευρά όρους.

Διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ως «ημιεικονικός γάμος»

Η λύση που εισηγούμαι είναι αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Θα τεθεί αμέσως το ερώτημα: μα αφού αυτή τη λύση αναζητούμε εδώ και σαράντα περίπου χρόνια χωρίς αποτέλεσμα.

Ο κ. Σταύρος Λυγερός εισηγούμενος τη λύση των δύο ανεξαρτήτων κρατών, τη λύση του βελούδινου ημιδιαζυγίου, γράφει στο βιβλίο του ότι δεν πιστεύει ότι αυτή θα υιοθετηθεί από κανένα από την Ε/Κ πλευρά αλλά ούτε και από την Τ/Κ πλευρά. Δεν περίμενε όμως να τον αποκαλέσουν και πράκτορα των τουρκικών θέσεων όπως ανέφερε κατά την παρουσίαση του βιβλίου του στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στις 20 Ιανουαρίο0υ 2015. Εγώ για να είμαι ειλικρινής αναμένω από πολλούς από αυτούς που ενδεχομένως θα διαβάσουν την εισήγησή μου και από πολλούς από αυτούς που ίσως δεν θα τη διαβάσουν με προσοχή ή καθόλου, να με χαρακτηρίσουν και πράκτορα των τουρκικών θέσεων.

Θα τεθεί τότε λογικά το ερώτημα: «Τότε γιατί τα γράφεις;»  Γιατί κάποιοι σ αυτόν το δύσμοιρο τόπο πρέπει να τολμήσουν να ταράξουν τα λιμνάζοντα ύδατα!

Είμαι έτοιμος να ακούσω ότι δεν θα υπάρξει ελληνικό χέρι στην Κύπρο ή στην Ελλάδα  που θα υπογράψει λύση που «να υιοθετεί τουρκικές θέσεις για λύση του Κυπριακού». Θα συμφωνήσω σ αυτό για την ώρα. Όμως ... σε πενήντα χρόνια από σήμερα θα γεννηθεί ένα παιδάκι σε Ε/Κ οικογένεια που θα μεγαλώσει, θα σπουδάσει και στα 55 του χρόνια θα γίνει ίσως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτός τότε όταν δεν θα υπάρχει στη ζωή κανένας από του εκτοπισμένους από τα κατεχόμενα, όταν δεν θα υπάρχει στη ζωή κανένας από τους σημερινούς πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, όταν δεν θα υπάρχει κανένας με βιώματα από μια διαφορετική Κύπρο από αυτή με τη γραμμή Αττίλα και με δύο οντότητες που θα έχουν ζήσει πλάι-πλάι για 150 τόσα χρόνια, αυτός λοιπόν θα υπογράψει με το ελληνικό του χέρι χειρότερη λύση από αυτή που προτείνω!

Και η λύση που προτείνω είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, όπως την περιγράφω στη συνέχεια και την αποκαλώ «ημιεικονικό γάμο».

(α) Δημιουργούνται στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας δύο πολιτείες μια Ε/Κ στο νότο και μια Τ/Κ στο βορρά.

(β) Στην Ε/Κ πολιτεία θα κατοικούν μόνο Ελληνοκύπριοι και στην Τ/Κ πολιτεία μόνο Τουρκοκύπριοι. Θα μπορούν να εγκαθίστανται και άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες εκτός από ΄Ελληνες και Τούρκους υπηκόους. ΄Οταν η Τουρκία ενταχθεί στην Ε.Ε. και μετά πάροδο δέκα ετών ο περιορισμός αυτός μπορεί να αρθεί νοουμένου ότι θα συμφωνήσουν σχετικά οι δύο Κυπριακές πολιτείες.

(γ) Το έδαφος της Ε/Κ πολιτείας θα αποτελεί το 80% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας και το έδαφος της Τ/Κ πολιτείας το 20%.

(δ) Θα γίνει ανταλλαγή περιουσιών μεταξύ των δύο πολιτειών και θα καταβληθούν αποζημιώσεις για τις περιουσίες Ε/Κ και Τ/Κ που θα αποξενωθούν από τις περιουσίες τους και δεν θα καταστεί δυνατό να τους δοθεί περιουσία αντίστοιχης αξίας στην μια ή την άλλη πολιτεία.

(ε) Οι δύο πολιτείες θα αποτελούν την Κυπριακή  Ομόσπονδη Δημοκρατία (ΚΟΔ) η οποία θα έχει μία υπηκοότητα, μία διεθνή προσωπικότητα και μια διεθνή εκπροσώπηση και παρουσία σε διεθνείς οργανισμούς.

(στ) Η Κυπριακή Ομόσπονδη Δημοκρατία θα έχει τις ακόλουθες εξουσίες:

(1)  Εξωτερικές και ευρωπαϊκές υποθέσεις.

(2)  Ασφάλεια και έλεγχος εξωτερικών συνόρων, αντιτρομοκρατία, ομοσπονδιακή αστυνομία, ιθαγένεια, υπηκοότητα.

(3)  Κεντρική τράπεζα,  φόρος εισοδήματος, φόρος εταιρειών, ΦΠΑ, τελωνεία και εισαγωγικοί δασμοί.

(4)  Φυσικοί πόροι και περιβάλλον.

(5)  Ομοσπονδιακή δικαιοσύνη και συνταγματικό δικαστήριο.

  Το κατάλοιπο εξουσίας ανήκει στις πολιτείες οι οποίες μετά πάροδο δώδεκα ετών μπορούν να συμφωνήσουν να παραχωρήσουν και άλλες εξουσίες στην  Κυπριακή Ομόσπονδη Δημοκρατία.

(ζ) Η Κυπριακή Ομόσπονδη Δημοκρατία αφού ικανοποιεί τις ανάγκες του προϋπολογισμού της θα διανέμει τους πόρους της στις δύο πολιτείες με αναλογία 80:20.

(η ) Ο πρόεδρος της ΚΟΔ θα είναι Ε/Κ και θα εκλέγεται από τους Ε/Κ και ο αντιπρόεδρος θα είναι Τ/Κ και θα εκλέγεται από τους Τ/Κ. Ο Τ/Κ αντιπρόεδρος θα έχει το δικαίωμα βέτο σε αριθμό αποφάσεων, τελεσίδικα όμως θα αποφασίζει το συνταγματικό δικαστήριο που θα αποτελείται από ένα Ε/Κ, ένα Τ/Κ και θα προεδρεύεται από ένα Ευρωπαίο τον οποίο θα διορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(θ) Η ΚΟΔ θα έχει Άνω και Κάτω Βουλή. Η Άνω Βουλή θα αποτελείται από 30 μέλη, 15 Ε/Κ και 15 Τ/Κ που θα προέρχονται αντίστοιχα από τις Βουλές των δύο πολιτειών, Η Κάτω Βουλή θα αποτελείται από 36 μέλη, 24 Ε/Κ και 12 Τ/Κπου θα προέρχονται αντίστοιχα από τις Βουλές των δύο πολιτειών.

(ι) Την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της ΚΟΔ θα εγγυηθεί το Σ.Α. του ΟΗΕ. Ελλάδα και Τουρκία θα διατηρήσουν το δικαίωμα μονομερούς επέμβασης σε περίπτωση που απειλείται το ομοσπονδιακό καθεστώς αλλά μόνο στην Ε/Κ και Τ/Κ πολιτεία αντίστοιχα. Για περίοδο δώδεκα ετών η Ελλάδα και η Τουρκία μπορούν να διατηρούν στην ΚΟΔ στρατό αποτελούμενο από 750 και 500 ,άνδρες αντίστοιχα.

(ια) Οι μόνες ένοπλες δυνάμεις που θα υπάρχουν στην ΚΟΔ και στις δύο πολιτείες θα είναι οι αστυνομικές δυνάμεις η δύναμη και ο οπλισμός των οποίων θα καθοριστεί στο σύνταγμα.

(ιβ) Η λύση του «ημιεικονικού γάμου» θα εφαρμοστεί πλήρως σε δυο χρόνια υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ και της Ε.Ε. Τη στρατιωτική πτυχή της λύσης θα επιβλέπει το Σ.Α. του ΟΗΕ.

Η λύση του «ημιεικονικού γάμου» ικανοποιεί τα βασικά θέλω των Ε/Κ και των Τ/Κ καθώς και αυτά της Ελλάδας και της Τουρκίας. Ο περιορισμός των αρμοδιοτήτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ενώ εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία και εμφάνιση ενός ομοσπονδιακού κράτους περιορίζει ταυτόχρονα τα ενδεχόμενα σημεία τριβής ανάμεσα στις δύο πολιτείες και καθιστά τη λύση βιώσιμη και λειτουργική.

(Το άρθρο αυτό γράφτηκε αμέσως μετά την παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου λυγερού στη Λευκωσία αλλά δεν το δημοσιοποίησα λόγω του «αιρετικού» του περιεχομένου. Το δημοσιοποιώ σήμερα γιατί οι  διαπραγματεύσεις Αναστασιάδη-Ακκιντζί υπόσχονται θετικότερες εξελίξεις και θέτουν στο περιθώριο «αιρετικές προτάσεις.)